1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi ve sonrası;
1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi, sigorta girişi (SSK, bağkur) olan engeli/hastalığı sebebiyle emekli olanlar erişkinler için engellilik değerlendirmesi hakkında ki yönetmeliğe göre düzenlenen engelli raporuna istinaden gelir idaresi başkanlığından alınan vergi indirimi belgesi ile emekli olurken,1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanuna göre sigorta girişi (tüm sigorta kolları)olanlar vergi indirimi belgesi ile emekli olmayacaklar. 1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun sonrası sigorta girişi olanlar engelliliği/hastalığı sebebiyle emekli olmak istediklerinde 28 Eylül 2022 tarihli maluliyet ve çalışma gücü tespiti işlemleri yönetmeliğine göre emekli olacakları için balthazard formülü kullanılmayacağından en yüksek olan oranın %40 ve üzeri olması gerekmektedir. Alınan vergi indirimi belgesinden çalışırken faydalanacaklar.
1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi sigorta girişi olanlar emekli olduktan sonra işveren tarafından sosyal güvenlik destek primi (sgdp) ödenerek emekli maaşı da alarak çalışabilirken, 1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun sonrası sigorta girişi olanlara sosyal güvenlik destek primi ödenmeyecek ve emekli maaşı alarak çalışamayacak. Çalışmak istediklerinde emekli maaşları kesilerek malullük, yaşlılık ve ölüm primi ödenmeye devam edecek. 1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi emekliliğe esas aylık bağlama oranı hesaplamasına ile alınacak emekli maaşı ile 1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun sonrasında emekliliğe esas aylık bağlama oranı hesaplamasına göre alınacak emekli maaşı arasında %30 fark bulunmaktadır.
1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi ve sonrası engelliliği/hastalığı sebebiyle sigorta giriş tarihi farklılık gösterenler yıl ve prim gün sayısı süresini sorun etseniz de asıl mağduriyetinizi alacağınız emekli maaşlarında göreceksiniz. Güncel olarak ödenen emekli maaşları 1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanunun öncesi mevzuatlara göre emekli olanlar brüt kazançlarının %50 sinden aşağı emekli maaşı almazlar. Cumhurbaşkanlığı tasarrufunda arttırılan en düşük emekli maaşları mevcut asgari ücretin brütünün %50 sine tekabül etmektedir. Hak ediş olan taban maaş ile ödenen maaş arasında ki fark hazineden karşılanmaktadır. Gündemde olan 3600 ek gösterge konusunda da hak sahibi engelli memurlar, engelliliği/hastalığı sebebiyle istenilen yıl ve prim sayısını tamamlayıp emekli olduklarında derece/kademe ilerlemesi yeterli olmayacağından hak kaybına uğrayacaktır.
Ayrıca 5434 e tabi memurların 3600 ek göstergeden emeklilikte faydalanacağı tutarın yaklaşık %10 u kadarından 5510 tabi memurlar faydalanacaktır. Gördüğünüz gibi 5510 sayılı kanun mağduriyet oluşturmaktadır. Sendikaların ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının 5510 sayılı kanunun sebep olduğu mağduriyetlerin ortadan kaldırılması için mücadele etmenizi zorunluluk arz eder.
Halil DURMUŞ (SAVDES-SEN Engelliler Komisyon Başkanlığı)
