Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), okuma/yazma bildiği ve talep etmediği halde noterde gerçekleştireceği işlemde tanık bulundurması zorunlu tutulan görme engellinin yaptığı başvuruda, ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine ve muhataplara 40 bin lira idari para cezası verilmesine hükmetti.
Kurumun kararına göre, 2019’da sahibi bulunduğu taşınmazın satışı için İzmir’deki noterliğe giden görme engelli avukata 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 73’üncü maddesi ve Türkiye Noterler Birliğinin ilgili genelgesi gerekçe gösterilerek engelli olması nedeniyle ancak iki tanık huzurunda işleminin yapılabileceği belirtildi.
Engelli kişinin, ilgili kanun maddesinde “okuma yazma bilen görme engellilerin yapacakları işlemlerde iki tanık bulundurulmasının isteğe bağlı olduğunun” ifade edilmesine rağmen noter tarafından işlem talebi reddedildi.
Tanık huzurunda işlem yapılması yönünde isteği olmamasına rağmen okuma yazma bilen görme engellilere farklı muamelede bulunulmasının ayrımcılık yasağının ihlali olduğunu ileri süren kişi, Türkiye Noterler Birliği ve ilgili noter hakkında TİHEK’e başvurdu.
Başvuru dilekçesinde görme engelliler tarafından gerçekleştirilen resmi işlemlerde imza atarken iki tanık istenmesi zorunluluğunun yeni yasal düzenlemelerle yürürlükten kaldırıldığı, bu durumun görme engelli bireyin tercihine bırakıldığı belirtildi.
Görme engellilerin tanığa değil, erişilebilirliğe ihtiyacının olduğu aktarılan dilekçede, haklara ve hizmetlere erişimde imza atabilenler açısından makul düzenlemelerin yapılması gerektiği ifade edildi.
Başvuruyu inceleyen TİHEK, eşitlik ilkesinin ve ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine, muhataplar hakkında 40 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
– Kararın gerekçesinden
TİHEK’in kararında okuma yazma bilen, imza atabilen görme engellilerin noterde gerçekleştirecekleri düzenleme şeklindeki işlemlerde tanık bulundurulmasından hariç tutulmaları gerektiği vurgulandı.
Çıkarılan genelgeler aracılığıyla, imza atabilen görme engellilerin kısıtlamalara tabi tutulmasının kişilerin iradesine haksız müdahale olacağına işaret edilen kararda, “(Görme engellilerin) Noterlerde gerçekleştirecekleri düzenleme şeklindeki işlemlerde iki tanık huzurunda işlem yapılmasının zorunlu tutulması uygulamasının, görme engellilere yönelik farklı muamelenin nedeni olduğu açıktır.” denildi.
Kararda, şu ifadelere yer verildi:
“Uygulamanın, okuma yazma bilen, imza atabilen görme engellilere yönelik farklı muamelenin makul ve meşru bir nedene dayanmadığı, farklı muameleye tabi tutulan görme engelli bireye aşırı ve olağanın ötesinde bir külfet yüklediğinden eşitlik ilkesinin ve ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.”
(HaberTürk)
