Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde bulunan Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü her ay ülkemizde yaşayan engelli ve yaşlı bireylere yönelik istatistik bilgilerini yayınlamaktadır. Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü Ocak 2022 tarihine ait istatistik raporunu açıkladı.
İşgücüne Katılım Oranı
İşgücüne katılma oranı, aktif nüfusun kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusa oranı olarak tanımlanmaktadır. Bu oranın yüksek olması, çalışma yaşında olan kadın ve erkeklerin çalışma hayatına dâhil olma noktasında istekli olduklarını gösterir. Bir ülkede işgücüne katılma oranının yüksek olması, aynı zamanda o ülkede insan kaynağının etkin kullanılıp kullanılmadığının da bir göstergesidir. Gerek gelişmiş gerekse de gelişmekte olan ülkelerde karşılaşılan genel görünüm, kadın işgücüne katılma oranının erkeklerin işgücüne katılma oranından düşük olmasıdır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Aralık 2021 verilerine göre ülkemizde işgücüne katılma oranı erkeklerde %71,7 kadınlarda %34.5 toplamda ise %52,9’dir. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Avrupa Birliği üye ülkeleri ile eş zamanlı olarak idari kayıtlara dayalı geniş kapsamlı bir örneklem araştırması şeklinde 2011 yılında gerçekleştirilen Nüfus ve Konut Araştırması’na
göre en az bir engeli olan nüfusun işgücüne katılma oranı erkeklerde %35,4, kadınlarda %12,5, toplamda ise %22,1’dir. Engelli bireyleri çalıştırmakla yükümlü işyeri sayısı 2002 yılı itibariyle kamuda 1.609, özel
sektörde 8.121 iken 2021 yılı Aralık ayı itibariyle bu sayı kamuda 1.440, özel sektörde ise
18.695’dir.
Engelli çalıştırmakla yükümlü olan işyerlerinde çalıştırılması gereken engelli birey sayısı 2011 yılı itibariyle kamuda 10.496, özel sektörde 86.607 iken, 2021 yılı Aralık ayı itibariyle bu sayı kamuda 21.355’e, özel sektörde ise 110.783’e yükselmiştir. Bu işyerlerinde çalışan engelli sayısı 2002 yılı itibariyle kamuda 16.668, özel sektörde 28.953 iken 2021 yılı Aralık sonu itibariyle bu sayı kamuda 20.269’a, özel sektörde ise 103.426’ya yükselmiştir.
Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı ( EKPSS )
2011 yılında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Engelli personel çalıştırma yükümlülüğü” başlıklı 53 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, engellilerin merkezi sınav ve kura ile devlet memuru olmalarına imkân tanınmıştır. Merkezi sınav sistemine, ortaöğretim (lise), ön lisans ve lisans mezunu olan engelli adaylar, kuraya ise ilkokul, ilköğretim ve ortaokul mezunu engelli adaylar başvurmaktadır. 2012 yılından itibaren 5 defa tekrarlanan EKPSS sınavına başvuran adayların yıllar itibari ile dağılımları aşağıdaki tabloda verildiği gibidir. Tablo incelendiğinde her yıl ortalama kura ve sınava başvuran engelli memur adayı 127 bin civarındadır. Kura ile devlet memuru olabilmek için başvuran adayların sayıları her geçen yıl itibari ile azalma ( ortalama 50 bin ) gösterirken, EKPSS sınavına başvuran aday sayısı ( ortalama 80 bin ) her sınav yılı artmaktadır.
İlk yapılan ve son yapılan sınava başvuran tüm adayların (kuraya başvuranlarda dâhil) öğrenim durumlarına göre bakıldığında, yıllar geçtikçe sınava başvuran adayların öğrenim durumları yükselmektedir. EKPSS, 2 yılda bir yapılan bir sınav olmasına rağmen yerleştirmeler kurumların kadro
taleplerine göre 2 yıllık sınav döneminde birkaç defa yapılabilmektedir. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi 2012 yılında yapılan sınav ile 2 dönem, 2014 ile 4 dönem, 2016 ile 1 dönem, 2018 ile 2 dönem ve 2020 yılında yapılan sınav ile 1 dönem yerleştirme yapılmıştır. Ocak 2022 de 2. Dönem yerleştirmeler yapılması planlanmaktadır.
