Soru:
Engelli emeklisi olmak için vergi indirimi almak zorunlu mudur?
Cevap:
1 Ekim 2008 öncesi SSK’lı (4/a) çalışanlar engelli emeklisi olabilmek için vergi indirimi almak zorundadır. Emekli sandığı(4/c) çalışanları SGK kararı ile emekli olmaktadır. Bağ-Kur(4/b) çalışanlarının böyle bir hakkı yoktu.
1 Ekim 2008 tarihli 5510 sayılı kanuna istinaden SSK (4/a), Bağ-Kur (4/b)(Not: 5510 sayılı kanuna istinaden Bağ-Kur’lu çalışanlar engelli emeklilik hakkı kazanmıştır), Emekli sandığı (4/c) çalışanları engelli emeklisi olmak için vergi indirimi almak zorunda değil, engelli emeklisi olmak için vergi indirimi alma zorunluluğu kaldırılmıştır.
Engelli emeklisi olmak için SGK sağlık kurulu raporunuzu değerlendirerek karar verecek. Bu 3 sigorta kolu çalışanları engel derecelerine göre kazançlarının belirli bir oranından vergi indiriminden faydalanacaktır. Bu sebeple özel/kamu işyerlerinde çalışan engelli bireylere vergi indirimi almak zorunda bırakılmaları söz konusu olmaktadır.
Çalışırken vergi indiriminden faydalanmak isteyenler Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı vergi dairesi yada defterdarlığa başvuru yapar. Alınan vergi indirimi yazısı kişiye özel olduğundan iş değişikliği söz konusu olsa bile mevcut belge ile çalışılan iş yerine verilerek faydalanılır. Gelir İdaresi Başkanlığı mevcut eski tarihli raporları yenilettiği zaman engelli raporu oranı %40 altına düşebilmektedir. Bu hususu göz önünde bulundurarak başvuru yapmalısınız. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı sağlık kurulu raporunuzu değerlendirerek vereceği karara göre, vergi indirimi oranı %40 altında olsa bile engelli raporunuz geçerliliğini korumaktadır.
Engelliliği sebebi ile emekli olanlara yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. Engelli emekliliği ile malul emekliliği karıştırılmamalıdır. Her 2 emeklilik birbirinden farklı şartlara göre değerlendirilir.
Emekli maaşlarını belirleyen 2 faktör vardır. Aylık bağlama oranı ve brüt kazancınızdır. Emeklilik başvurusu yapılmadan net maaş öğrenilemez.
1 Ekim 2008 öncesi sigorta girişi olanlar engelli emeklisi olduktan sonra emekli maaşları kesilmeden bir işyerinde çalışabilir. İşveren Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek emeklileri çalıştırmaktadır.
1 Ekim 2008 sonrası sigorta girişi olanlar engelliliği sebebiyle emekli olduklarında emekli maaşı alarak bir iş yerinde çalışamazlar. Çalışmak istediklerinde emeklilikleri sonlandırılır ve emekli olmamış gibi prim ödemesine devam ederler.
Hazırlayan; Engelliler Komisyonu Başkanı Halil Durmuş
