Engelli Hakları Nelerdir? (2021 Güncel)
Sağlık kurulu raporu sonucu en az %40 engelli olduğu belirlenen yurttaşlara erken emeklilikten, ÖTV indirimli engelli aracına ve devlet tarafından ödenen birçok sosyal yardımı almaya hak kazanırlar.
ENGELLİ ERKEN EMEKLİLİK HAKKI: Sosyal güvenlik kurumu (SGK) mensubu (SSK, BAĞ-KUR EMEKLİ SANDIĞI) olarak çalışan engelli yurttaşlar sakatlık oranı (engellilik yüzdesi) ve işe başlama tarihine göre değişen sürelerde erken emekli olma hakkına sahiptirler. Bu kademeli engelli erken emekliliğin yanısıra şartların yerine getirilmesi durumunda “malulen emeklilik” hakkı da kazanabilirler. Not: engelli emekliliğinden yararlanarak emekli olan birinin alacağı emekli maaşıyla normal şekilde emekli olan birinin alacağı emekli maaşı miktarı aynıdır.
ÖTV İNDİRİMLİ ENGELLİ ARACI ALMA HAKKI: Engelli yurttaşlar sıfır otomobil alımında özel tüketim vergisi (ÖTV) ödemez. ÖTV indirimli engelli aracı almak için gereken şartlar arasında ya aracı alacak kişinin “aracı hareket ettirici özel tertibata ihtiyaç duyması yada engellilik oranının %90 ve üstü olması gerekmektedir. ÖTV indirimden yararlanacak kişi eğer aracı kendi kullanacaksa ilk önce sağlık raporu ve ardından sürücü belgesi almak zorundadır. Alınacak sağlık kurulu raporunda kişinin kullanacağı araçta hangi aparatın olması yazmalı. Eğer kişinin sağlık kurulu raporu %90 ve üzeriyse bu kişi aracı kendisi kullanmayacaksa sadece sağlık kurulu raporuyla ÖTV indirimden faydalanabilir.
2022 ENGELLİ MAAŞI ALMA HAKKI: Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olmayan, aile içerisinde kişi başı geliri asgari ücretin 3 te birini geçmeyen ve sakatlık oranı %40 ve üstü olan engelli yurttaşlar her ay sakatlık oranlarına göre değişen miktarlarda 2022 engelli aylığı alırlar. Bu maaştan yararlanmak için engelli bireyin kendisi, vasisi veya bir yakını bulunduğu ildeki sosyal yardımlaşma dayanışma ve yardımlaşma vakfına başvurabilir.
EVDE BAKIM MAAŞI ALMA HAKKI: Evde bakım aylığı engelli bireyin kendisine değil ona bakan yakınına ödenen bir aylıktır. Evde bakım aylığından hak kazanmak için bakıma muhtaç kişinin “banyo tuvalet” gibi ihtiyaçlarını yardım almadan yapamıyor olması ve aile içinde kişi başı gelirin belli bir sınırı geçmemesi gerekir.
YETİM AYLIĞI ALMA HAKKI: Maluliyet düzeyinde (%60) engelli olan anne babası sigortadan emekli olan kız ve erkek çocukları yaş sınırı olmaksızın yetim maaşı alabilir.
TOPLU TAŞIM ARAÇLARINDAN ÜCRETSİZ YARARLANMA HAKKI: Engelli kimlik çıkartan engelli yurttaşlar TCDD (devlet demir yolları tren) yolculuklarını ücretsiz, şehirler arası otobüs ve uçak yolculuklarını ise indirimli şekilde yaparlar.
ENGELLİ VERGİ İNDİRİMİ HAKKI: Aktif olarak çalışan engelli bireyler engellilik düzeyine değişen rakamlara göre vergi indirimden faydalanırlar.
EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ: 1 Adet taşınmaz olmak üzere engelliler emlak vergisi ödemez.
AKÜLÜ TEKERLEKLİ SANDALYE SGK GERİ ÖDEMESİ: Devlet sosyal güvencesi olan engelli kişiler için Akülü sandalyeler için 2.500 TL, tekerlekli sandalyeler için ise 1.200 TL geri ödeme yapmaktadır. Bu geri ödeme hakkından faydalanmak için sağlık kurulu raporunuzda akülü sandalye kullanması uygundur, tekerlekli sandalye kullanması uygundur ibarelerinin olması gerekmektedir.
ANNE BABA ÜZERİNDEN SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMA: Maluliyet düzeyinde yüzde 60 engelli olan yurttaşlar anne babalarının sağlık sigortasından faydalanır. Bu faydalanma sırasında engelli bireyde yaş şartı aranmaz.
ÖZEL EĞİTİM HAKKI: Özel eğitime ihtiyaç duyan engelli çocuklar ve yetişkin engelliler özel eğitim kurumlarından ücretsiz olarak faydalanabilir. RAM (rehberlik araştırma merkezi) yönlendirmesi ve DR raporu sonucu kişinin alacağı özel eğitim belirlenir. Bu eğitim fizik tedavi ise tedavinin nasıl ne şekilde olacağı DR raporuyla belirlenir ve engelli yurttaş hiçbir ücret ödemeden hizmet alır.
ENGELLİLERE YAPILAN YARDIMLAR
Engellilere hem nakti (parasal) hemde ayni (yiyecek, kömür, kira yardımı) yardımlar yapılmaktadır. Bu yardımlardan faydalanmak için bulunduğunuz ildeki SYDV vakıflarına başvurabilir yada, engelli hakları danışma hattı Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Engelli ve Sosyal Hizmet Danışma Hattını arayarak, size tanınan yasal haklarla ilgili verilen iletişim numarasından bilgi alabilirsiniz.